Aktywizacja i ożywienie działalności środowisk Kół Gospodyń Wiejskich w kontekście promowania i poznawania regionalnych tradycji ludowych były motywacją do wdrożenia projektu pn. „Koło Kultury 2020-2021” – to inicjatywa skierowana do członkiń KGW działających na terenie czterech powiatów Zamojszczyzny: biłgorajskiego, hrubieszowskiego, tomaszowskiego i zamojskiego. Przewiduje się uczestnictwo 40 osób z każdego z tych powiatów. Z Gminy Zamość do projektu zgłosiło się Koło z Wysokiego skupione wokół Regionalnej Izby Pamięci. Zaliczyły już pierwszy etap projektu, tj. spotkanie i warsztaty w skansenie w Lublinie.
Projekt współfinansowany jest ze środków otrzymanych od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Kultura Ludowa i Tradycyjna 2020. Otwarte zaproszenie do udziału w projekcie wraz ze szczegółowymi informacjami o naborze wystosował zamojski okręg Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Aktywnym partnerem przedsięwzięcia jest Polski Związek Łowiecki Zarząd Okręgowy w Zamościu.
Z powiatu zamojskiego do udziału w projekcie zgłosiło się pięć Kół Gospodyń Wiejskich, w tym jedno z Gminy Zamość – KGW w Wysokiem. Cały projekt podzielony jest na dwa etapy. Pierwszy z nich realizowany jest na terenie Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, gdzie odbywają się warsztaty edukacyjne z zakresu tradycji, obrzędów oraz rękodzieła. Kolejnym stadium będą szkolenia przeprowadzane w miejscach działalności poszczególnych Kół biorących udział w projekcie – ta forma współpracy pozwoli na naukę pod fachowym okiem specjalistów z Muzeum Wsi Lubelskiej, którzy poprowadzą spotkania i w oparciu o zaobserwowane warunki lokalowe, personalne i rzeczowe pomogą nakreślić możliwe kierunki rozwoju w kierunku kultury ludowej.
Pierwszy etap uczestniczki z powiatu zamojskiego mają już za sobą. Wyjazd do lubelskiego skansenu odbył się 7 września 2020 r. Wysockim Gospodyniom towarzyszyła instruktorka z Gminnego Ośrodka Kultury Gminy Zamość, która wykonała kilka niebanalnych fotek. Liczna ekipa aktywnych kobiet została na miejscu podzielona na trzy mniejsze grupy, które rotacyjnie brały udział w przygotowanych warsztatach tematycznych. Jedną z atrakcji była wizyta w zabytkowym wiatraku typu holenderskiego. Tam też odbyła się prezentacja pracy młynarzy i opisany został proces przemiału zboża. We wnętrzach XVII-wiecznego drewnianego kościoła z Matczyna, uczestniczki poznały ciekawe fakty z historii muzeum, jak również zostały wprowadzone w tematykę dawnych obrzędów dożynkowych. Następnie, podczas wizyty w XVIII-wiecznym dworze z Żyrzyna, panie poznały zasady formowania korowodu dożynkowego, chociaż to zadanie zawsze wychodziło w Gminie Zamość dość sprawnie. Był również czas na zajęcia praktyczne – po krótkim wykładzie nt. historii i znaczenia wieńców dożynkowych, była okazja uwić własny wieniec z materiałów przygotowanych przez organizatorów. Poza tym przekazywano praktyczną wiedzę na temat sztuki kulinarnej, odwiedzając starodawną izbę, w której wypiekano chleby i podpłomyki w tradycyjnym piecu opalanym drewnem, co akurat dla Gospodyń z Wysokiego nie było zbyt odkrywcze, ponieważ regularnie używają tego typu pieca, funkcjonującego od kilku lat przy Regionalnej Izbie Pamięci w Wysokiem.
Kolejny etap projektu już wkrótce. W ramach podsumowania całego przedsięwzięcia wydana zostanie publikacja prezentująca kulturę ludową Lubelszczyzny.
GOK: Małgorzata Wołoszyn (tekst + foto)