Rodzaj spalanych odpadów i emisja niebezpiecznych substancji
W okresie sezonu grzewczego, niestety, corocznie wpływają do Urzędu Gminy Zamość zawiadomienia z informacją o uciążliwościach wynikających ze spalania odpadów (śmieci) w kotłach grzewczych zlokalizowanych w budynkach mieszkalnych na terenie gminy Zamość.
Najczęściej wspomniane interwencje dotyczą spalania odpadów z tworzyw sztucznych – wyrobów z polichlorku winylu (PCW) np.: folii, butelek plastikowych, toreb plastikowych. Spalane są ponadto takie odpady jak drewno, trociny, wióry, ścinki, płyty wiórowe i fornir zawierające substancje niebezpieczne. Jako paliwo wykorzystywane są również drewniane podkłady kolejowe impregnowane olejem kreozotowym. Sygnalizowano ponadto o spalaniu na otwartej przestrzeni izolacji z kabli elektrycznych, zużytych opon, oraz folii rolniczych.
Generalnie należy stwierdzić, że domowy kocioł do centralnego ogrzewania (piec) w żadnym razie nie może pełnić funkcji spalarni śmieci. Domowe instalacje centralnego ogrzewania nie spełniają wymagań przewidzianych dla instalacji termicznego przekształcania odpadów, a w szczególności standardów emisyjnych, skutkiem czego zanieczyszczenia mogą przedostawać się do atmosfery.
Zabudowa mieszkaniowa w naszej gminie to typ zabudowy niskiej z nisko wyniesionym kominami. W przypadku spalania niedozwolonych odpadów czynnik ten dodatkowo sprzyja rozprzestrzenianiu się szkodliwych pyłów i gazów w miejscach dostępnych dla ludności.
Spalanie odpadów może odbywać się wyłącznie w zakładach termicznego przekształcania odpadów, czyli spalarniach.
Wykorzystywanie jako paliwa nie przeznaczonych do tego celu odpadów zagrożone jest odpowiedzialnością karną na podstawie art. 191 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2020 r., poz. 797 ze zm.).
Ku przestrodze należy dodać, iż spalanie wszelkiego rodzaju wyrobów z PCW wywołuje emisję szczególnie groźnych dla zdrowia ludzi związków, w tym dioksyn i furanów uznanych za silne trucizny. Związek o nazwie kreozot – występujący w podkładach kolejowych ma właściwości rakotwórcze. Podobnie szkodliwe dla zdrowia substancje chemiczne powstają przy spalaniu płyt wiórowych i forniru, np. pochodzących z rozbiórki mebli, jak również papieru bielonego nieorganicznymi związkami chloru z nadrukiem farb kolorowych (kolorowych czasopism), wyrobów z gumy, pozostałości farb, rozpuszczalników.
Warto zwrócić uwagę, iż często najbardziej narażeni na szkodliwe oddziaływanie, wynikające ze spalania niedozwolonych odpadów, są okoliczni sąsiedzi posesji, na której spalanie takie ma miejsce. W zależności od warunków pogodowych, a zwłaszcza kierunku wiatrów oraz wartości ciśnienia atmosferycznego (szczególnie przy niskim ciśnieniu) szkodliwe substancje, które rozprzestrzeniają się w sposób niekontrolowany są wdychane przez postronne osoby. Spalający tego rodzaju odpady nie tylko postępują bezprawnie, lecz stwarzają realne zagrożenie dla zdrowia innych osób. Stosowne regulacje prawne umożliwiają uprawnionym organom zarówno przeprowadzanie kontroli, jak również nałożenia kary w przypadku stwierdzenia spalania niedozwolonych odpadów w urządzeniu grzewczym.
Kontrola palenisk domowych
Zgodnie z art. 379 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (t. j. Dz. U. 2020 poz. 1297 ze zm.) wójt jest organem uprawnionym do przeprowadzenia kontroli osób fizycznych (mieszkańców) odnośnie właściwego korzystania z instalacji spalających paliwa stałe, a także na podstawie art. 9u ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1439) w zakresie prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi.
W ramach kontroli podczas oględzin mogą być pobrane próbki odpadu paleniskowego/popiołu z urządzenia grzewczego i przekazane do wykonania analizy przez uprawnione laboratorium.
Wynik analizy pozwala zidentyfikować proces spalania odpadów w danym palenisku, jeżeli zdarzenie takie faktycznie miało miejsce przy braku innych dowodów świadczących o spalaniu odpadów. W takim przypadku istnieje podstawa do wszczęcia postępowania o ukaranie.
Podsumowując przedstawioną skrótowo problematykę spalania odpadów należy stwierdzić, że nie wszystko co jest materiałem palnym i nieprzydatnym do użytku można spalić w palenisku domowym.
Nie ma zatem żadnego przyzwolenia na pozbywanie się odpadów przez ich spalenie w piecu i emisję szkodliwych gazów i pyłów ze szkodą dla środowiska i zdrowia innych osób.
UGZ: Opracowano w Wydziale Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska Urzędu Gminy Zamość.
Grudzień 2020 r.
