Do napisania poniższego tekstu sprowokowany zostałem publiczną wypowiedzią Mieszkańca w trakcie obrad XXXVIII sesji Rady Gminy, jaka miała miejsce w dniu 6 grudnia 2021 roku. Informacje zawarte poniżej nie są niczym nowym i są ogólnie dostępne. Można się z nimi zapoznać: w wydaniach Biuletynu Samorządu Gminy Zamość, na gminnej stronie internetowej, w odpowiedziach na wnioski o udostępnienie informacji publicznej i korespondencji kierowanej do Parlamentarzystów.
Niech więc ten tekst będzie przypomnieniem tego, co szybko znika z naszej pamięci lub stanowi źródło nowej, dotychczas nieznanej wiedzy.
Programy wsparcia finansowego budowy nawierzchni dróg gminnych były i są ważnym i oczekiwanym źródłem finansowania samorządowych zadań z tego zakresu. W unijnych perspektywach finansowych zostały uwzględnione w latach 2007‑2013. Wówczas pozyskaliśmy dotację w kwocie 2 384 564 zł na realizację zadania pod nazwą Poprawa dostępności komunikacyjnej gminy Zamość poprzez budowę drogi gminnej nr 110395L w miejscowości Płoskie (2009 rok). W kolejnym unijnym okresie finansowym lat 2014‑2020 dotacje na budowę dróg gminnych, były już tylko w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich. Jednak zbyt małe środki i kryteria oceny wniosków dostosowane do Małych Gmin uniemożliwiły wówczas Gminie Zamość, skuteczne ubieganie się o wsparcie na budowę dróg. Dofinansowanie próbowaliśmy uzyskać w 2016 roku zgłaszając drogi w konkursach w Białobrzegach i w Kalinowicach. Pisząc o pozyskanych unijnych środkach na budowę dróg w Gminie Zamość trudno pominąć zadanie pn.: Przebudowa drogi powiatowej nr 3247L na odcinku od skrzyżowania z drogą krajową nr 17 w m. Kalinowice, przez m. Pniówek, Białowola, Zalesie – do Krasnobrodu. To wspólne decyzje Powiatu Zamojskiego i Gminy Zamość w latach 2016‑2017 pozwoliły pozyskać unijne euro z programu wojewódzkiego. Gminna dotacja dla Powiatu lat 2018‑2020 to łącznie 2 716 705 zł, a środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosły na całość zadania 8 849 169,31 zł.
Jedynym poważnym źródłem dofinansowania gmin w potrzebach związanych z budową dróg stał się krajowy Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych tzw. Schetynówki. Według mojej historycznej wiedzy Rząd uruchomił program w 2008 roku. Ten instrument wsparcia finansowego funkcjonuje do dzisiaj, pod różnymi i zmienianymi z biegiem czasu nazwami, o których mowa poniżej.
W budżecie Gminy Zamość po raz pierwszy dotacja z rządowego programu pojawiła się w 2014 roku. Była to kwota 1 269 870 zł i dotyczyła zadania inwestycyjnego pn.: Przebudowa drogi powiatowej nr 3250L Topornica – Zwierzyniec, na odcinku Sołectw Zarzecze – Wierzchowiny – Skaraszów – Wólka Wieprzecka. Wówczas jeszcze Gminy mogły składać wnioski o dotacje na budowę dróg powiatowych. Przypomnę, że tego typu inwestycje były priorytetem w decyzjach finansowych Organów Gminy Zamość lat 2014‑2018. W ramach rządowego programu w 2016 roku realizowaliśmy wspólnie z Samorządem Powiatu Zamojskiego zadanie pod nazwą: Przebudowa drogi powiatowej nr 3249L na odcinku Mokre – Hubale – Wychody – Wieprzec – Zarzecze, kwota dotacji programu rządowego 1 431 086 zł i udziału finansowego środków własnych Gminy 785 481 zł.
Od roku 2014 składaliśmy już wnioski o dotacje na budowę dróg gminnych. Rozpoczynaliśmy wówczas inwestycją pn.: Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego w Gminie Zamość poprzez przebudowę dróg gminnych nr 110383L, 110406L, 110437L w miejscowości Kalinowice. Więcej o tym i innych składanych wnioskach w kolejnych latach można przeczytać poniżej. Dla pełnego obrazu sytuacji pragnę przypomnieć, że wszystkie dotacje na realizację zadań gminnych udzielane są w trybie konkursowym. Na etapie składania wniosków konieczne jest posiadanie dokumentacji budowlanej i udokumentowanie złożenia wniosku do Starosty, o wydanie pozwolenia na budowę. Wnioski mogą dotyczyć tylko budowy nawierzchni dróg włączonych do sieci dróg publicznych, a więc nie mogą dotyczyć dróg wewnętrznych (osiedlowych). W województwie lubelskim jest 213 gmin. Od drugiego naboru 2019 roku każda gmina w naborze konkursowym mogła złożyć nie więcej niż dwa wnioski.
W latach 2014 – 2021 Gmina Zamość w naborach konkursowych wnioskowała 15 razy, o dotacje na budowę dróg gminnych. Pozytywnie rozpatrzono 8 wniosków na łączną kwotę dotacji z budżetu Państwa 5 029 734 zł. Wycofano z naboru konkursowego 3 wnioski z powodu pozytywnego rozpatrzenia ich w innych konkursach. W trakcie procedury oceny konkursowej są 2 wnioski – złożone w sierpniu 2021 roku. Z powyższego wynika, że 2 wnioski nie otrzymały dotacji. Poniżej szczegółowa informacja o składanych wnioskach.
PROGRAM ROZWOJU GMINNEJ I POWIATOWEJ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ
Nabór konkursowy wniosków – 2014 roku Realizacja techniczna 2016 rok.
1. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego w Gminie Zamość poprzez przebudowę dróg gminnych nr 110383L, 110406L i 110437L w miejscowości Kalinowice.
Koszty całej inwestycji 1 140.534,61 zł, wartość dofinansowania 804 226,26 zł, w tym: 529 096 zł – dotacja budżetu państwa, 275 130,26 zł – dotacja z budżetu powiatu.
Nabór konkursowy wniosków – 2016 rok. Realizacja techniczna 2017 rok.
2. Przebudowa drogi gminnej nr 110409 L w miejscowości Kalinowice.
Koszty całej inwestycji 2 836 404,63 zł, wartość dofinansowania 1 901.912 zł w tym: 1 243 812 zł – dotacja budżetu państwa, 658 100 zł – dotacja z budżetu powiatu
Nabór konkursowy wniosków – 2017 rok Realizacja techniczna 2018 rok.
3. Przebudowa drogi gminnej nr 110440L w m. Mokre.
Koszty całej inwestycji 1 341 247,95 zł, w tym 642 817 zł dotacja budżetu państwa
PROGRAM FUNDUSZ DRÓG SAMORZĄDOWYCH
Nabór konkursowy wniosków – wrzesień 2018 rok przeprowadzono w warunkach Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej. (rozstrzygnięcie – kwiecień 2019 rok)
4. Przebudowa dróg gminnych nr 110385L i 110408L wraz z budową chodnika w m. Jatutów
Koszty całej inwestycji 2.253 268 zł, w tym 1 084 213 zł dotacja budżetu państwa
Nabór konkursowy wniosków – marzec/kwiecień 2019 rok (rozstrzygnięcie – 3 września 2019 roku).
5. Przebudowa dróg gminnych nr 110385L i 110408L wraz z budową chodnika w m. Jatutów
Wniosek wycofano w związku z przyznaniem dofinansowania na zadanie w naborze z września 2018 r. (powyżej)
6. Przebudowa drogi gminnej nr 110381L w m. Szopinek
Koszt całej inwestycji 337 859 zł, w tym 227 048 zł dotacja budżetu państwa
7. Przebudowa drogi gminnej nr 110386L w m. Pniówek
Koszt całej inwestycji 376 313 zł, w tym 322 404 zł dotacja budżetu państwa
8. Przebudowa drogi gminnej nr 110422L w m. Płoskie
Koszt całej inwestycji 514 027 zł, w tym 251 867 zł dotacja budżetu państwa
Nabór konkursowy wniosków – sierpień 2019 rok (rozstrzygnięcia – 2020 rok).
9. Przebudowa drogi gminnej nr 110381L w m. Szopinek
wniosek wycofano w związku z przyznaniem dofinansowania na zadanie w naborze z kwietnia 2019 r.
10. Przebudowa drogi gminnej nr 110422L w m. Płoskie
wniosek wycofano w związku z przyznaniem dofinansowania na zadanie w naborze z kwietnia 2019 r.
Wycofanie z naboru konkursowego wspomnianych wniosków było skutkiem zmian, jakie w rządowym programie wprowadził Parlament RP, ustawą z dnia 23 października 2018 roku o Funduszu Dróg Samorządowych. W 2019 roku miały miejsce dwa konkursy i rozstrzygnięcie naboru z września 2018 roku. Pierwszy z nich został ogłoszony przez Wojewodę Lubelskiego w dniu 14 marca 2019 roku. Mieliśmy więc tylko cztery miesiące na opracowanie dokumentacji budowlanych, oraz pozyskanie niezbędnych pozwoleń prawnych. Obecnie proces taki trwa co najmniej 12 miesięcy. Udało się nam przygotować 3 dokumentacje i wnioski oznaczone powyżej numerami 6, 7 i 8. Ponieważ nie było jeszcze rozstrzygnięć z naboru września 2018 roku, to ponownie złożyliśmy wniosek nr 5 (powyżej). Drugi nabór wniosków Wojewoda Lubelski ogłosił 26 lipca, a maksimum po dwa wnioski można było składać do 26 sierpnia. Dopiero po zakończeniu drugiego naboru – 3 września 2019 roku – Premier Rządu RP zatwierdził listę tych, którzy otrzymali dotacje w ramach pierwszego naboru. Brak wiedzy o tym, czy nasze zgłoszenia otrzymały dotacje w marcowym konkursie, był pierwszym powodem ponownego złożenia wniosków nr 6 i 8. Druga przyczyna, to brak innych gotowych dokumentacji. Czy można było lepiej przygotować się do konkursów w 2019 roku? Zawsze można zrobić coś lepiej i podjąć inne decyzje. W 2019 roku mieliśmy zbyt mało czasu na przygotowanie większej ilości projektów budowlanych. Nie uprzedzano nas o tym, co zmieni w rządowym programie wspomniana powyżej ustawa z 23 października 2018 roku. Były to pierwsze miesiące po wyborach samorządowych i czas projektowania oraz uchwalania budżetu 2019 roku. Wszystkie nasze wnioski złożone w pierwszym naborze wniosków otrzymały dotacje. Mam zachowaną informację Wojewody po ogłoszeniu wyników naboru – gminy i powiaty złożyły 520 wniosków, na listach podstawowych do dotacji było ich 367, na rezerwowych 20. To razem 387 z 520 złożonych, także nie wszyscy otrzymali tak oczekiwane dotacje.
Nabór konkursowy wniosków – wrzesień 2020 rok (rozstrzygnięcia – 14 października 2020 rok). Był to nabór uzupełniający z niewielką kwotą środków i z koniecznością rozpoczęcia realizacji prac budowlanych przed 15 listopada 2020 roku. Gmina mogła w tym naborze złożyć tylko jeden wniosek.
11. Przebudowa drogi gminnej nr 110422L w m. Płoskie – etap II
Zadanie nie otrzymało dotacji. Wniosek na 208 miejscu listy Wojewody Lubelskiego.
RZĄDOWY FUNDUSZ ROZWOJU DRÓG
Nabór konkursowy wniosków – ogłoszenie Wojewody z 9 lipca 2020 roku (rozstrzygnięcia – 21 kwietnia 2021 rok).
W konkursie każda Gmina mogła złożyć dwa wnioski. Z informacji podanej przez Wojewodę Lubelskiego podczas telekonferencji wynika, że na dotacje w zakresie budowy nawierzchni dróg gminnych przeznaczono 98 721 702 zł. Gmin w województwie jest 213. W naborze konkursowym gminy złożyły 291 wniosków. W pierwszym rozdaniu dofinansowanie otrzymało 118. Lista rezerwowa obejmowała 142 wnioski, w tym na 4 miejscu poniżej wymieniona droga w Pniówku. Niestety 31 wniosków nie przeszło oceny formalnej, w tym wymieniona poniżej droga Sitaniec – Sitaniec Wolica.
12. Budowa drogi gminnej nr 112227L w m. Pniówek (za szkołą)
Koszt całej inwestycji 1 305 547 zł, w tym 728 477 zł dotacja budżetu państwa (umowa z dnia 23.06.2021 r.). Zadanie z wybranym wykonawcą po przetargu. Realizacja techniczna do 01.07.2022 r. (termin z umowy).
13. Budowa drogi gminnej nr 112221L w m. Sitaniec Wolica i Sitaniec
Zadanie nie otrzymało dofinansowania z rządowego programu. W trakcie oceny formalnej służby Wojewody Lubelskiego negatywnie oceniły wniosek z uwagi na brak poboczy w dokumentacji budowlanej. Nie było z tym problemu na etapie wydawania przez Starostę Zamojskiego pozwolenia na budowę. Inwestycja jest w trakcie realizacji. Termin zakończenia prac zgodnie z zawartą z wykonawcą umową 02.09.2022 r. Montaż finansowy zadania lat 2021‑2022: 3 074 000 zł całość robót budowlanych i nadzoru, w tym: 1 993 989 zł dotacja programu Fundusz Inwestycji Lokalnych, 1 080 011 zł środki własne. Dodatkowo 300 000 zł (środki własne) odszkodowania za grunty i ich części składowe zajęte pod realizację inwestycji
Nabór konkursowy wniosków – sierpień 2021 rok (rozstrzygnięcia w 2022 roku)
W konkursie każda gmina mogła złożyć dwa wnioski. Nie wiemy ile pieniędzy przeznaczono dla 213 gmin województwa lubelskiego. Gmina Zamość złożyła dwa wnioski o dotację na budowę niżej wymienionych dróg. Czekamy na rozstrzygnięcia. Decyzje podejmowane są w Warszawie.
14. Rozbudowa dróg gminnych nr 110381L i 110382L w m. Szopinek.
Kosztorysowa wartość zadania 8 422 840 zł. Możliwa dotacja na poziomie 50‑60%.
15. Budowa drogi gminnej w m. Płoskie i Zawada – od drogi powiatowej nr 3217L do drogi krajowej nr 74.
Kosztorysowa wartość zadania 3 111 236 zł. Możliwa dotacja na poziomie 50‑60%.
Dla pełniejszego obrazu działań w zakresie pozyskiwania dotacji na budowę dróg prezentuję poniżej wnioski Gminy Zamość składane do Samorządu Województwa Lubelskiego o dotację na budowę dróg dojazdowych do gruntów rolnych.
16. Budżet 2015 roku – Modernizacja drogi dojazdowej do gruntów rolnych, nr 110448L w m. Pniówek. Koszt całej inwestycji 249 537 zł, w tym 50 000 zł dotacja samorządu województwa.
17. Budżet 2017 roku – Modernizacja drogi transportu rolnego w miejscowości Wychody 110414L Koszt całej inwestycji 216 672 zł, w tym 50 000 zł dotacja samorządu województwa.
18. Budżet 2018 roku – Modernizacja drogi transportu rolnego w m. Lipsko Kosobudy nr geod. 45 Koszt całej inwestycji 234 426 zł, w tym 50 000 zł dotacja samorządu województwa.
19. Budżet 2019 roku – zadanie Modernizacja (przebudowa) drogi dojazdowej do gruntów rolnych w m. Wychody. Brak dotacji samorządu województwa.
20. Budżet 2020 roku – zadanie Modernizacja (przebudowa) drogi dojazdowej do gruntów rolnych w m. Wychody. Brak dotacji samorządu województwa.
21. Budżet 2021 roku – Modernizacja (przebudowa) drogi dojazdowej do gruntów rolnych w m. Wychody. Koszt całej inwestycji lat 2018‑2021 187 922 zł, w tym 80 000 zł dotacja samorządu województwa. Zadanie zrealizowane.
Pisząc o składanych wnioskach na budowę dróg gminnych, trzeba jeszcze wspomnieć o dwóch naborach konkursowych 2020 roku rządowego programu Fundusz Inwestycji Lokalnych. Niestety, poniższe wnioski Gminy Zamość nie znalazły uznania u podejmujących decyzje w Warszawie.
22. Rozbudowa dróg gminnych nr 110381L i 110382L w m. Szopinek.
23. Budowa drogi „KD-D” o dł. 1 310 m w m. Płoskie od drogi powiatowej 3217L w kierunku m. Zawada.
Budowa nawierzchni dróg gminnych jest najpoważniejszym wyzwaniem inwestycyjnym Gminy Zamość. Niestety, to co wydarzyło się w gminnych finansach ostatnich kilku lat, oraz inne gminne potrzeby nie pozwalają zbyt optymistycznie myśleć o przyszłości realizacji zadań z tego zakresu bez dotacji z budżetu Państwa. Gminom potrzebne są pieniądze większe niż dostępnie obecnie w konkursach. Dzielone według potrzeb, bez politycznej decyzji podejmowanej w Warszawie. Takie środki w postaci subwencji otrzymaliśmy w grudniu 2021 roku na budowę wodociągów i kanalizacji, łącznie 10 789 000 zł. Na podobne pieniądze w postaci subwencji (bez konkursów) czekają gminne drogi. Więcej o stanie gminnych spraw w kolejnych wydaniach Biuletynu, już w Nowym 2022 Roku. Zachęcam do kontaktu poprzez www.gminazamosc.pl zakładka: Zadaj pytanie Wójtowi.
13.12.2021 r. Ryszard Gliwiński