Ścieżka Rowerowa Gminy Zamość to najbardziej znana i uczęszczana przez turystów z Zamościa i okoli trasa rowerowa w Gminie. Od 16 lat ścieżkę popularyzuje doroczny gminny konkurs dla miłośników turystycznej jazdy rowerem. Od pięciu lat konkurs organizuje Gminny Ośrodek Kultury Gminy Zamość, jednocześnie dbając o utrzymanie trasy i jej oznakowania na całej długości 40,5 km. Na co zwrócić uwagę „zdobywając” ścieżkę? to jeden z tematów niniejszego artykułu.
Konkurs pod hasłem „Zdobywcy Ścieżki Rowerowej Gminy Zamość” ogłaszany jest rokrocznie w okresie największego ruchu turystycznego. Polega na odnajdywaniu Punktów Kontrolnych ukrytych na trasie ścieżki i dokumentowanie swojej obecności za pomocą „rejestratorów”, którymi należy odcisnąć ślad na wydrukowanych kartach konkursowych, udostępnianych przez organizatora konkursu. W tym roku, pomimo epidemii, konkurs też się odbędzie, choć w zmienionej nieco formule. Będzie trwał od czerwca do sierpnia (szczegółowe informacje, regulaminy i karty konkursowe udostępnione zostaną na stronie internetowej Gminy Zamość w zakładce „Turystyka”).
W ubiegłym roku ścieżka uzyskała nowe połączenia z roztoczańskimi szlakami rowerowymi poprzez wyznaczenie dwu nowych zielonych szlaków rowerowych: „Traktem Ordynackim” (Wólka Wieprzecka przez Kosobudy do Obroczy, o długości 8,2 km) oraz „Po Wzgórzach Roztocza” (Lipsko Polesie przy Centrum Geoturystycznym, Szewnia Dolna, Bliżów, Guciów, o długości 24,8 km). Obydwa szlaki powstały w ramach realizacji przez Gminę projektu „RoweLove Roztocze – razem pomimo granic”, dofinansowanego ze środków Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina na lata 2014 – 2020.
Dzięki temu projektowi Ścieżka Rowerowa wzbogaciła się także o nową infrastrukturę. Powstały dwie drewniane wieże widokowe z miejscami do wypoczynku, w Lipsku Polesiu i w obrębie sołectw Wieprzec-Wychody. Pierwsza wieża stoi w Lipsku Polesiu w pobliżu kapliczki św. Romana, a drugą wzniesiono w okolicy Wieprzca kilkaset metrów za miejscowością Wychody. Ta druga wieża umożliwia obserwację zwierząt na okolicznych mokradłach sołectw Wieprzec-Wychody, a także na podpatrywanie życia ptaków w koronach drzew. Żyją tam bobry, sarny, bażanty, a nawet czasem przemieszczają się stada jeleni. O każdej porze roku warto się nieco wysilić i przyjechać o świcie, aby zobaczyć niezwykły i niepowtarzalny wschód słońca w oparach porannych mgieł. Łączny koszt powstania obu wież to 375 150 zł, z czego dofinansowanie Unii Europejskiej wyniosło aż 337 635 zł (dofinansowanie 90%). Gmina wyłożyła na ten cel 37 515 zł, ale obie wieże stoją na prywatnej ziemi więc Gmina Zamość będzie ponosić koszty dzierżawy gruntów. Na szczęście cenę rocznych czynszów ustalono na bardzo rozsądnym poziomie.
Jednak największą inwestycją, która powstaje w ramach projektu „RoweLove Roztocze – razem pomimo granic”, będzie rozbudowa „Centrum Geoturystycznego” na terenie byłej szkoły w Lipsku Polesiu. W centrum znajdować się będzie miejsce do wypoczynku, toalety, wypożyczalnia rowerów, informacja turystyczna i baza noclegowa oraz sala konferencyjna. W tym roku planowane jest zakończenie inwestycji i wyposażenie obiektu w meble, sprzęt biurowy, multimedialny. Ponadto, na trasie naszego szlaku rowerowego przy świetlicy wiejskiej w Mokrem do użytku rowerzystów została oddana altanka wraz z infrastrukturą turystyczną. To pierwsza zrealizowana w tym roku inwestycja i pierwsza w jubileuszowym roku 30–lecia Samorządów Gminnych w Polsce. Zadanie zrealizowano przy wsparciu środków Unii Europejskiej i grantu przyznanego przez LGD „Nasze Roztocze”. Wróćmy na trasę ścieżki. Przebiega ona przez południową część Gminy Zamość i wyznaczona jest dwukierunkowo. Swój początek ma na stacji paliw w miejscowości Płoskie, koniec jest w miejscowości Skokówka przy ul. Targowej. Dla turystów z Zamościa najbezpieczniej jest rozpocząć przejazd naszą ścieżką od Skokówki, dojeżdżając do niej drogą rowerową wzdłuż ulicy Lipskiej przez osiedle Zamczysko do granic miasta. Na całej długości gminnej ścieżki oznakowanie jest dobrze czytelne, odnawiane co roku, a na całej trasie znajdują się tablice z mapami i informacjami o najciekawszych obiektach przyrodniczych i kulturowych. Ogólny przebieg: Skokówka – ul. Targowa (0,0 km), Białowola (8,6 kilometr trasy), Lipsko-Polesie (20,1 km), Wierzchowiny (24,6 km), Wólka Wieprzecka (26,9 km), Wychody (31,8 km), Hubale (35,2 km), Płoskie – stacja paliw (40,5 km). Łączna długość ścieżki: 40,5 km. Trasa jest przejezdna praktycznie o każdej porze roku. Szczegółowe opisy przebiegu ścieżki znajdują się w licznych publikacjach oraz na stronie internetowej Gminy Zamość. W ostatnich miesiącach oferta dla rowerzystów znacząco się wzbogaciła w rejonie Zamościa za sprawą remontu drogi wojewódzkiej nr 837 wzdłuż której powstała Droga rowerowa Sitaniec – Nielisz. Turyści i mieszkańcy północnej części Gminy Zamość mogą już bezpiecznie jeździć tą trasą. Dzięki inwestycji drogowej Samorządu Województwa Lubelskiego powstała wydzielona droga asfaltowa dla rowerzystów na odcinku 16 km: od cmentarza w Sitańcu aż do Nielisza. Ogólny przebieg drogi: Sitaniec, Wysokie, Bortatycze, Białobrzegi, Złojec, Krzak. W Nieliszu droga rowerowa łączy się ze szlakiem Green Velo poprzez tamtejsze gminne szlaki rowerowe. W swej największej części droga prowadzi nas po lewym brzegu rzeki Łabuńki, gdzie możemy podziwiać ukwiecone łąki, mokradła i zakola rzeki, aż przy końcu trasy wjedziemy na piaszczyste ziemie Gminy Nielisz obsadzone przeważnie tytoniem. Naszą trasę możemy zakończyć nad zbiornikiem wodnym o powierzchni 950 ha z 30-kilometrową linią brzegową, wokół której wyznaczona jest jedna z nieliskich tras rowerowych. Wyruszając na wędrówkę, w Sitańcu warto odwiedzić miejscowy cmentarz z zabytkowymi pomnikami nagrobnymi, m.in. można tam zobaczyć wyjątkową rzeźbę – secesyjną postać śmierci autorstwa Władysława Gruberskiego. Dzieło to nagrodzono na wystawie sztuki w Paryżu w 1904 r. Widoczny w pobliżu kościół to 3-nawowa budowla neoromańska z 1913 r., a obok kościoła do dziś stoi rokokowa dzwonnica bramna z ok. 1740 roku, z umieszczoną w środkowej arkadzie rzeźbą Matki Bożej. Trochę dalej, jeśli skręcimy w lewo w drogę prowadzącą do stacji kolejowej LHS Bortatycze, możemy dojechać do lasu sitanieckiego, gdzie znajduje się pomnik „Ku pamięci pomordowanych w okresie okupacji 1941-1944″. Po ok. 2,5 kilometra dojeżdżamy do Wysokiego. Po prawej stronie mijamy ośrodek zdrowia i naprzeciwko po lewej budynek Gminnego Ośrodka Kultury Gminy Zamość. Mieści się tu też filia gminnej Biblioteki. Ponad 100 metrów dalej znajduje się Szkoła Podstawowe w Wysokiem wybudowana w 1926 r. Jej patronem jest międzywojenny dyrektor szkoły, Edward Kasprzysiak. Po lewej stronie szkoły stoi niewielki kościół filialny parafii sitanieckiej pw. Maksymiliana Kolbego. Tu też widzimy znaki kierujące nas do Regionalnej Izby Pamięci w Wysokiem, z ekspozycją ponad 1200 starych przedmiotów, będących pod opieką miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich; zwiedzanie jest darmowe, ale Izba otwarta jest tylko w wybrane dni tygodnia. Zgromadzono tu eksponaty związane z dawnym życiem zamojskiej wsi i pracą rolnika. Można się też umówić na warsztaty i pokazy w Izbie, po wcześniejszej zapowiedzi telefonicznej. Szczegółowe informacje o obiekcie i formach zwiedzania znajdują się na stronie internetowej Gminy Zamość.
Jadąc rowerem napotkamy bardzo liczne zabytkowe kapliczki i krzyże przydrożne, a przy świetlicach wiejskich miejsca na odpoczynek.
Szlak rowerowy Zamość – Nielisz.
Ze wschodniej części Gminy Zamość do Nielisza można dojechać również czerwonym szlakiem łączącym Zamość ze Szlakiem Polski Wschodniej Green Velo. Trasa tego 28-kilometrowego szlaku prowadzi z Zamościa przez osiedle Karolówka i ziemie trzech gmin: Gminy Zamość, Gminy Sułów i Gminy Nielisz – są to: Siedliska, Siedliska Kolonia, Złojec, Deszkowice, Leśniczówkę Nowiny aż do skrzyżowania z drogą wojewódzką w Nieliszu. Trasa została zaplanowana i wykonana przez zamojski oddział PTTK i prowadzi w większości drogami utwardzonymi o niewielkim natężeniu ruchu.
Szlak pieszy zielony im. Władysławy Podobińskiej.
Z Zamościa na Roztocze można wyruszyć jeszcze jedną oznakowaną trasą turystyczną, prowadzącą od stacji PKP w Zamościu obok Rotundy i zamojskiego zalewu przez osiedle Zamczysko, wsie Skokówkę, Lipską Górę, Lipsko kościół, Lipsko Polesie, Krasnobród, Wapielnię do Suśca. Ten szlak można wykorzystać jako drogę wyjazdową do tras rowerowych.
Do spacerów po opisanych trasach zapraszamy także piechurów, szczególnie po tych częściach tras rowerowych prowadzących po drogach polnych i leśnych. Rowerem można się też przemieszczać zachowując ostrożność po gminnych ścieżkach nordic walking: Mokre wokół lasku Wspólnoty – 3 km długości, w Wólce Wieprzeckiej obok szkoły – 6 km długości, Lipsko Polesie Centrum Geoturystyczne – trasa zielona: 3 km długości, trasa czerwona: 8,5 km długości. Wytrawny turysta wyruszając na wyprawę powinien zaopatrzyć się w mapę i kompas, bo na niektórych odcinkach prowadzących przez pola mogą pojawić się trudności ze znalezieniem oznakowania, które czasem przegrywa z przyrodą lub po prostu …znika. Nieprzewidziane niespodzianki to też urok turystycznej włóczęgi. Życzymy wielu wrażeń i udanych wypraw.
GOK: KC