Szlaki turystyczne

ŚCIEŻKA ROWEROWA

Ścieżka rowerowa oznakowana jest kolorem czerwonym. Swój początek bierze u granic Zamościa, przy stacji benzynowej w miejscowości Płoskie i prowadzi po najpiękniejszych zakątkach południowej części gminy Zamość do Skokówki. Dwukierunkowe oznakowanie szlaku pozwala na zmianę kierunku przejażdżki. Jej długość wynosi 40,5 km. Prowadzi przez Mokre – Hubale – Wychody –Skaraszów – Wólkę Wieprzecką – Wierzchowiny – Zarzecze – Lipsko Polesie – Lipsko – Lipsko Kosobudy – Białowolę – Pniówek – Zwódne i Skokówkę. Wyprawę proponujemy rozpocząć z parkingu, w sąsiedztwie stacji benzynowej na południe od Starego Miasta, przy Drodze Męczenników Rotundy, zaledwie 200 m od zamojskiej Katedry. Stąd dojeżdżamy wybraną trasą do jednego ze skrajnych punktów ścieżki, od których możemy rozpocząć wycieczkę: stacji benzynowej w Płoskiem lub ulicy Targowej na Skokówce.

Jak dotrzeć do trasy?
Wybierając pierwszy wariant, do stacji benzynowej w Płoskiem docieramy ulicą Szczebrzeską, w którą wjeżdżamy z wyżej opisanego parkingu obok Starego Miasta. Jest to droga krajowa nr 74. Po pokonaniu 1500 m, kierując się na zachód przejeżdżamy skrzyżowanie przy zbiegu ulic Śląskiej i Szczebrzeskiej. Po pokonaniu kolejnych 950 metrów mijamy po prawej stronie gmach Uniwersytetu Przyrodniczego. Po dalszych 1000 metrów dojeżdżamy do skrzyżowania drogi 74 z drogą powiatową prowadzącą do Mokrego i skręcamy w lewo. Jesteśmy przy stacji benzynowej w Płoskiem. Tu rozpoczyna się szlak.

Wybierając drugi wariant, z parkingu jedziemy na wschód zielonym szlakiem Władysławy Podobińskiej. Po minięciu przejazdu kolejowego przy moście nad rzeką Łabuńką skręcamy w lewo w nadrzeczny pasaż. Po przejechaniu 500 m, skręcamy w prawo. Znajdujemy się na jednej z wylotowych ulic Zamościa (ul. Lipskiej). Przekraczamy jezdnię, by znaleźć się na miejskim deptaku. Po przejechaniu 1800 m docieramy do granicy miasta, jesteśmy w Skokówce. Skręcamy w lewo w ulicę Targową, na jej początku zobaczymy pierwszy z drogowskazów ścieżki.

Wzdłuż ścieżki rowerowej znajdują się kościoły, kaplice, zabytkowe budowle, rezerwaty przyrody z chronionymi gatunkami roślin. Cały szlak przebiega przez otulinę Roztoczańskiego Parku Narodowego. Spotykamy tu liczne atrakcje turystyczne i przyrodnicze. W miejscowości Mokre zlokalizowane jest lotnisko Aeroklubu Ziemi Zamojskiej . Oferuje loty turystyczne nad gminą, Roztoczem i Zamościem, organizuje szkolenia szybowcowe, samolotowe, spadochronowe i paralotniowe. Co niedziela na lotnisku odbywa się giełda samochodowa. Jadąc przez wieś na południe, po lewej stronie zwracają uwagę: murowany budynek powstały w latach międzywojennych – dawny urząd gminy oraz dalej neogotycka kapliczka św. Antoniego.

Dalej za wsią, na łąkach pomiędzy Mokrem a Hubalami swoje stanowisko ma suseł perełkowany – gatunek gryzonia wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, jest on całkowicie objęty ochroną. Zamieszkuje on 35 ha Rezerwat „Hubale”. To niewielkie zwierzątko osiąga długość 18-23 cm. Na jego futerku są widoczne białe plamki przypominające perełki. Trudno go zobaczyć. Spłoszony chowa się do nory o głębokości około 1 m. Pod koniec września zapada w sen zimowy trwający około sześciu miesięcy. Suseł jest turystycznym symbolem Gminy Zamość. Co roku w Mokrem odbywa się Dzień Susła – festyn rodzinny promujący ochronę przyrody, a szczególnie susła.

Za Mokrem trasa wznosi się na punkt widokowy w Hubalach, skąd rozciąga się panorama na roztoczańskie lasy, Grzędę Sokalską, stawy rybackie w Topornicy i położone w dolinach sołectwa. Zjeżdżając w kierunku Wychodów, patrząc w kierunku południowo-wschodnim zobaczymy zadrzewienie występujące przy rezerwacie torfowiskowym „Wieprzec”.

Dalej za ostatnimi zabudowaniami Wychodów ścieżka wchodzi w las i prowadzi do miejscowości Wierzchowiny i Skaraszów. Tuż za Skaraszowem, obok Szkoły Podstawowej w Wólce Wieprzeckiej zakręca na drogę powiatową (Zamość-Obrocz-Zwierzyniec), którą dojeżdżamy do miejscowości Zarzecze. Tam trasa naprzeciwko leśniczówki wchodzi w lasy Nadleśnictwa Zwierzyniec, by dotrzeć do miejscowości Lipsko Polesie, zwanej niegdyś Pniakami jako powstałej na miejscu wykarczowanego lasu. W Lipsku Polesiu koniecznie należy dotrzeć do źródła św. Romana słynącego z uzdrowień. Nad nim w 1906 r. mieszkańcy wznieśli kapliczkę z obrazem Świętego. Dojedziemy tam kierując się ulicą Warszawską. Od kapliczki trasa prowadzi do Lipska – gdzie nad okolicą góruje kościół św. Jana Chrzciciela i niewielkiego sołectwa Lipsko Kosobudy. Za nim w Białowoli ścieżka prowadzi obok budynku szkoły podstawowej. Na tym terenie 29 XII 1942 r. żandarmeria niemiecka, oddziały SS z Zamościa zamordowały 52 mieszkańców wsi. Tragedię przypominają dwa pomniki na placu szkolnym wskazujące miejsce egzekucji i mogiłę.

Przez Pniówek i Zwódne trasa doprowadza nas do Skokówki – miejsca, gdzie w zameczku 19 marca 1542 r. urodził się założyciel Zamościa, Jan Zamoyski. Po drodze towarzyszy nam dobrze widoczna panorama miasta.

Wszyscy wyjeżdżający na Ścieżkę Rowerową Gminy Zamość mogą wziąć udział w konkursie turystycznym Zdobywcy Ścieżki Rowerowej Gminy Zamość. Konkurs jest ogłaszany co rok i trwa od maja do końca sierpnia. Polega on na zbieraniu odcisków pieczątek ulokowanych na szlaku. Nagrodami są statuetki susła perełkowanego i certyfikaty Zdobywców Ścieżki Rowerowej Gminy Zamość. Konkurs organizuje Gminny Ośrodek Kultury Gminy Zamość.

SZLAK IM. ALEKSANDRY WACHNIEWSKIEJ

Zwierzyniec – Florianka. Długość 67 km.

Szlak otacza Roztoczański Park Narodowy, przecinając dwukrotnie Roztocze prostopadle do jego osi. Przejście ze Zwierzyńca do Dębowca o długości 8 km wymaga około 3 godz. Na pokonanie odcinka Bondyrz – Górecko Kościelne, o długości 18 km, potrzeba ponad 5 godz. Odcinek Górecko Kościelne – Florianka, długości 13 km, wymaga co najmniej 4 godz., ze względu na trudne, piaszczyste drogi. Szlak rozpoczyna się przy Ośrodku Edukacyjno – Muzealnym RPN, przechodzi przez część historyczną Zwierzyńca, ul. Browarną i ul. A. Wachniewskiej. Za stacją kolejową przechodzi tamą na rzece Wieprz i przez Rudkę wychodzi ze Zwierzyńca przez Tartaczną Górę, na której znajduje się punkt widokowy na lasy Parku w kierunku na Bukową i Piaseczną Górę. Do granicy Parku szlak poprowadzono przez lasy Nadleśnictwa Zwierzyniec. Dalej granicą Parku wykorzystując miejscami fragmenty nasypu nie istniejącej kolejki wąskotorowej, dochodzi do szczebrzeskiej drogi, którą można dojść do Dębowca. Na tym odcinku z punktów widokowych ukazuje panoramę na Roztocze Szczebrzeszyńskiej i dolinę rzeki Wieprz. Prowadząc przez las daje możliwość obcowania ze wspaniałymi jodłami, bukami, sosnami. Od Dębowca można wrócić do Zwierzyńca przez Brody lub Kosobudy. Ciekawym fragmentem szlaku jest odcinek Bondyrz – Górecko Kościelne. Odcinek szlaku im. A. Wachniewskiej z Górecka do Florianki biegnie początkowo przez lasy Równiny Biłgorajskiej, piaszczystymi drogami aż do Tereszpola. Dalej przez pola prowadzi do Florianki. Jest to bardzo interesujący fragment z licznymi punktami widokowymi w paśmie wzniesień zwanych „Łysymi Bykami”. Przy szlaku znajdują się malownicze kapliczki i skałki ostańcowe. Przed Florianką szlak wiedzie leśną piaszczystą drogą. Koniec szlaku zielonego znajduje się w węźle szlaków przy projektowanej izbie leśnej we Floriance.

Kim była Aleksandra Wachniewska? Absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, swoją działalność artystyczną łączyła z pracą na rzecz ochrony przyrody i dziedzictwa kulturowego Roztocza. Od 1939 r. do śmierci w 1989 r. mieszkała w Zwierzyńcu. Prowadziła rysunkową i fotograficzną dokumentację zabytkowych drzew i obiektów architektonicznych. Walczyła o ochronę okolicznych lasów przed nadmierną eksploatacją. Była popularyzatorką piękna przyrody Roztocza, m.in. jako nauczycielka w Państwowym Gimnazjum Leśnym w Zwierzyńcu, gdzie stworzyła pracownię przyrodniczą, a na organizowanych przez siebie wycieczkach krajoznawczych zapoznawała uczniów z przyrodą Zamojszczyzny i uczyła szacunku do niej. Współpracowała z Państwową Radą Ochrony Przyrody w Krakowie i pełniła z jej ramienia funkcję społecznego delegata na Zamojszczyznę. Swoją działalnością przyczyniła się do utworzenia rezerwatów przyrody na Roztoczu a także Roztoczańskiego Parku Narodowego. Była wybitną artystką malarką, a pejzaż Roztocza, szczególnie piękno starych drzew: jodeł, buków, lip, dębów, stał się głównym motywem jej obrazów.

SZLAK IM. WŁADYSŁAWY PODOBIŃSKIEJ

Szlak im. Władysławy Podobińskiej oznakowany jest kolorem zielonym. Przecina Roztocze Środkowe (tomaszowskie) z północy na południe. Początek znajduje się przy stacji kolejowej w Zamościu. Dalej trasa szlaku wiedzie przez miejscowości Gminy Zamość (Żdanów, Lipsko, Lipsko-Kosobudy, Lipsko-Polesie), a następnie przez Krasnobród oraz najwyższe wzniesienie roztocza środkowego – Wapielnię (386,5 m n.p.m.) do Suśca.

Interesujące miejscowości na szlaku to: Zamość, Krasnobród, Susiec. Długość szlaku: 56 km.

Przebieg szlaku: Zamość (stacja pkp), Rotunda – Mauzoleum martyrologii Zamojszczyzny, – Żdanów – Lipsko – Lipsko-Kosobudy – kaplica św. Romana – Lipsko-Polesie – Suchowola – stawy rybne w Hutkach – Krasnobród, na trasie: podzamek (dawny pałac, obecnie sanatorium rehabilitacyjne dla dzieci), kamieniołomy (stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej, punkt widokowy), rynek, podklasztor (dawny zespół klasztorny dominikanów – sanktuarium matki boskiej krasnobrodzkiej) – Szur – Przejma – Wapielnia (386,5 m n.p.m.) – Łasochy – Kunki – Susiec (węzeł szlaków przy stacji pkp).

Kim była Władysława Podobińska? Władysława Podobińska (1911-1986) – zasłużona działaczka turystyki i krajoznawstwa oraz TKKF. Lwowianka, z domu Hulewicz, przez rok studiowała na Wyższej Szkole Handlowej i pracowała w Warszawie. W 1934 r. z mężem artystą malarzem zamieszkała w Wielączy (w czasie okupacji po wysiedleniu kierowała młynem w Tarnogrodzie). Od 1949 r. w Zamościu. W latach 1956-62 była prezesem oddziału PTTK (w zarządzie do 1979 r.), w 1985 r. Zjazd Krajowy nadał jej godność Członka Honorowego PTTK. Podupadły oddział doprowadziła do najlepszych w województwie. W latach 1958-76 kierowała Domem Wycieczkowym. Jej zasługą był rozwój i modernizacja bazy turystycznej na Roztoczu. Popularyzatorka turystyki pieszej i twórczyni regionalnych odznak turystycznych. Działała na niwie opieki nad zabytkami i popularyzacji dziejów regionu. Była też działaczką LOP i Polskiego Klubu Ekologicznego. Miała duże zasługi w powstaniu Roztoczańskiego Parku Narodowego i pierwszego w Polsce Koła TKKF (od 1961 r. była jego prezesem). Zawsze pełna energii, inicjatyw, szczególnie dużo czasu poświęcała młodzieży (popularna „Mama”). Odznaczona Krzyżem Kawalerskim OOP i kilkunastoma odznaczeniami PTTK.

Opracowano na podstawie: http://gosciniec.pttk.pl/09_2003/index.php?co=058.

UŁAŃSKI SZLAK KONNY

Początek szlaku ma miejsce przy Stadninie Koni Małopolskich „Tarka” w Wólce Wieprzeckiej. Stamtąd prowadzi w okolicę Szkoły Podstawowej w Wólce Wieprzeckiej wspólnie ze szlakiem konnym prowadzącym do Senderek, dalej do miejscowości Skaraszów i wchodzi na dawny gościniec ordynacki prowadzący z Zamościa do Zwierzyńca i dalej do dawnego portu ordynackiego na Sanie w Krzeszowie. Tym traktem często podróżowali ordynaci Zamoyscy i ich goście. Dawny trakt – gościniec mimo upływu wieków jest czytelny w terenie i użytkowany jako droga lokalna. Gościniec na odcinku do Wychodów ma nawierzchnię gruntową, odpowiednią dla jazdy konnej.

Z Wychodów do Kol. Hubale prowadzi droga o nawierzchni asfaltowej. Koło kamiennego krzyża skręca w kierunku północno-wschodnim i wchodzi na łagodne wzgórza drogą gruntową. Jest to ciekawy punkt widokowy. Stąd rozciąga się wspaniały widok: na wschodzie Zamość, na południowym wschodzie Biała Góra, a bliżej dolina Topornicy, na południu wzgórza Grzędy Sokalskiej, a na zachodzie lasy Roztoczańskiej Parku Narodowego i Roztocze Środkowe. Po ominięciu samotnych gospodarstw przysiółka Bukowinka schodzi ze wzniesienia i doprowadza do skraju m. Mokre i w okolice rez. susła perełkowanego „Hubale”. Przechodzi przez mostek na rz. Topornicy i przechodzi przez drogę wojewódzką Zamość – Wola Obszańska, na skraju m. Żdanówek i wspina się na Białą Górę (Lipską).

Wg dawnych przekazów na tym terenie według pierwotnych planów miała być zbudowana twierdza Zamość. Jest to kolejny wspaniały punkt widokowy. Tym razem prowadzi drogą gruntową, przechodzi przez dawny trakt łączący Zamość z Krasnobrodem. Traktem prowadzi turystyczny szlak pieszy im. Władysławy Podobińskiej z Zamościa do Suśca przez Krasnobród. Szlak konny przekracza ten trakt i prowadzi nadal w kierunku wschodnim przez Borek Białowolski doprowadza do zachodniego skraju Białowoli. Obok szkoły w Białowoli skręca w kierunku południowym i prowadzi w kierunku wzgórz i lasu „Stary Dziadek”. Na skraju lasu skręca w kierunku zachodnim i drogą gruntową doprowadza do Kol. Za Górą.

Na skraju lasu skręca w kierunku południowym i dochodzi do Ścieżki Rowerowej Gminy Zamość i szlaku zielonego im. Władysławy Podobińskiej. Drogą polną (gruntową), którą prowadzą szlaki dochodzi w okolice kapliczki i źródełka św. Romana (Zjawienie). Teren dogodny na miejsce wypoczynkowe. Jak mówi miejscowa tradycja woda źródlana ma własności uzdrawiające z chorób oczu. W okolicy znajduje się tzw. bezednia (jeziorko) oraz wały ziemne, utożsamiane z grodziskiem słowiańskim.

Dalej prowadzi trasą rowerową do Lipska Polesia, przekracza szosę Zamość – Wola Obszańska (Krasnobród) i przez las Nadleśnictwa Zwierzyniec dochodzi do Wierzchowin (obok Leśniczówki Wólka), omija źródła rzeki Wieprzec i dochodzi do wschodniego skraju wioski Skaraszów i dalej doprowadza opisanym wcześniej odcinkiem do Stadniny „Tarka”.